การย้อมสีผ้าจากใบหูกวาง

ขั้นตอนการย้อมสีผ้าจากใบหูกวาง

1.ตัดใบหูกวางเป็นชิ้นเล็กๆ ใส่น้ำไป 800 ml แล้วนำไปปั่น 

2.นำน้ำจากใบหูกวางที่ได้มากรอง2-3ครั้งเพื่อแยกกากออก โดยมีกะลามังและผ้าขาวบาง

3.นำน้ำใบหูกวางที่กรองได้ไปต้มไว้ 10 นาที แล้วใส่เกลือ 1 ช้อนชา 

4.นำมากรองเพื่อแยกกากที่ยังติดอยู่ประมาณ 2-3 ครั้ง

5.นำผ้าไปแช่ในน้ำใบหูกวางที่กรองได้

6.แช่ทิ้งไว้ 1 คืน แล้วนำไปตากให้แห้งโดยไม่ต้องล้างออก

การย้อมสีผ้าธรรมชาติ

การย้อมสีผ้าธรรมชาติ

         สีธรรมชาติคือสีที่สกัดได้จากวัตถุดิบที่มาจาก พืช สัตว์ และแร่ธาตุต่างๆ ซึ่งเกิดขึ้นจากกระบวนการตามธรรมชาติ แหล่งวัตถุดิบของสีธรรมชาติสามารถหาได้จากต้นไม้ ใบไม้ และจากบางส่วนของสัตว์หลายชนิด สามารถให้สีสันตามที่เราต้องการ และด้วยกรรมวิธีการผลิตที่แตกต่างกันทำให้ผลิตภัณฑ์ที่ได้มีความสวยงามและสีสันที่หลากหลาย หนึ่งในผลิตภัณ์ที่นิยมมากคือ สีย้อมผ้า แหล่งวัตถุดิบสำหรับสีย้อมผ้าธรรมชาติที่มักนำมาใช้กันมักเป็น พืช สัตว์และแร่ธาตุที่มีอยู่ในแต่ละท้องถิ่น เพื่อการนำทรัพยากรท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดและเป็นการถ่ายทอดภูมิปัญญาในท้องถิ่น  ตารางด้านล่างแสดงแหล่งวัตถุดิบที่เป็นพืชและสัตว์ที่นิยมนำมาใช้ทำสีธรรมชาติในการย้อมสีผ้า

แหล่งวัตถุดิบของสีธรรมชาติ	ส่วนที่ให้สี	สีที่ได้
มะเกลือ	ผล	สีดำ, เทา
เพกา	เปลือก	เขียวอ่อน, เขียวขี้ม้า
ฝาง	แก่น, ราก, ฝัก	บานเย็น, ชมพู, แดงเลือดหมู, สีเหลือง
ประดู่	เปลือก, แก่น	ม่วง, แดงน้ำตาล
เข/แกแล	แก่นไม้ ( เนื้อไม้)	เหลือง
ครั่ง (แมลง)	ตัว	แดง
หว้า	ผล	ม่วงอ่อน
คราม	ใบ	น้ำเงิน
ดอกคำฝอย	ดอก	แดง
ห้อม	ใบ	น้ำเงิน
มังคุด	เปลือกของผล, ใบ	ชมพู, ส้ม
คำเงาะ	เมล็ด	แดงส้ม, แดงน้ำตาล, ส้ม

สีที่ได้จากสมุนไพรธรรมชาติ

สีที่ได้จากสมุนไพรธรรมชาติ

- นอกจากใบไม้และเปลือกผลไม้ตามธรรมชาติแล้วยังมีดอกไม้สมุนไพรที่สามารถใช้ย้อมสีผ้าได้อีกด้วย เช่น

เตยหอม

ชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ  ปาแนะวองิง
ชื่อภาษาอังกฤษ  -
ชื่อวิทยาศาสตร์  Pandanus amaryllifoius Roxb.
วงศ์  Pandanaceae
     เตยหอมเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวที่ขึ้นเป็นกอ ชอบขึ้นในที่ชื้นแฉะใกล้น้ำ เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียอาคเนย์ ใบมีลักษณะยาวเรียวคล้ายหอก ปลายใบแหลม มีหนามตามขอบใบ ใช้แต่งกลิ่นและแต่งสีให้อาหารมีสีเขียว
ส่วนที่ใช้เตรียมสี  ใบสด
ประโยชน์
1. ใบเตยสดใช้แต่งสีเขียวและแต่งกลิ่นอาหาร โดยเฉพาะขนมหวาน เช่น สลิ่ม ลอดช่อง ขนมเปียกปูน วุ้นกะทิ ฯลฯ
นอกจากนี้ ยังใช้แต่งกลิ่นข้าวมันและใช้น้ำใบเตยเป็นเครื่องดื่มอีกด้วย
2. ในตำรายาไทย ใช้ใบเตยสดเป็นยาบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น
วิธีเตรียมสีเขียวจากใบเตย
   ใช้ใบเตยสดที่ค่อนข้างแก่ ล้างให้สะอาด นำมาหั่นตามขวาง โขลกให้แหลก เติมน้ำเล็กน้อย กรองผ่านผ้าขาวบางจะได้น้ำสีเขียวและมีกลิ่นหอม ใช้ผสมลงในแป้งทำสลิ่มหรือลอดช่องที่กวนเกือบได้ที่ ไม่ควรใช้ความร้อนสูงเพราะสีเขียวจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวเหลือง

สีสังเคราะห์

การย้อมสีสังเคราะห์ 
               สีสังเคราะห์หรือที่เรียกกันว่าสีเคมี เป็นสีที่มนุษย์สังเคราะห์ขึ้นจากสารเคมีเพื่อให้ได้สีที่มีคุณสมบัติตามต้องการ ดังนั้นสีสังเคราะห์จึงเป็นสีที่มีคุณสมบัติเหมาะสำหรับการใช้ย้อมเส้นใยแต่ละประเภท และมีคุณสมบัติแตกต่างกัน อย่างไรก็ตามสีที่ชาวบ้านส่วนใหญ่นิยมใช้กันเป็นสีสำเร็จรูป เช่น สีตราแมววิ่งรอบโลก ตราสิงโตเหยียบโลก เป็นต้น ซึ่งเป็นสีที่ย้อมง่าย หาซื้อสะดวก

สารเทนนิน

แทนนิน (อังกฤษ: tannin) เป็นสารที่มีโมเลกุลใหญ่และโครงสร้างซับซ้อน มีสถานะเป็นกรดอ่อนรสฝาด เป็นสารให้ความฝาดในพืช พบได้ในพืชหลายชนิด แทนนิน มี 2 ชนิด 

เปลือกมังคุด

สารสกัดจากเปลือกมังคุด

ประเทศไทยนับว่าเป็นประเทศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพแห่งหนึ่งของโลก นอกจากพื้นที่ที่อุดมไปด้วยทรัพยากรทางธรรมชาติ  และสถานที่ท่องเที่ยวมากมายแล้ว ยังมีผักและผลไม้ที่มีชื่อเสียงไปทั่วโลกอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็น ทุเรียน เงาะ มังคุด ฯลฯ  ในบรรดาผลไม้ทั้งหมด “มังคุด” ได้รับการยกย่องให้เป็น “ราชินีแห่งผลไม้” (Queen of fruits) ด้วยลักษณะเฉพาะของผลมังคุดที่มีกลีบเลี้ยงอยู่ที่หัวขั้วของผล คล้ายมงกุฏของราชินี  เนื้อด้านในมีสีขาวนวล รสชาติหวานอมเปรี้ยวอร่อยอย่างยากที่จะมีผลไม้ชนิดใดในโลกเทียบเคียงได้